Van bướm là gì?

Van bướm là một dạng van công nghiệp chuyên dùng điều tiết dòng chảy của chất lỏng qua đường ống. Thiết bị này còn được biết đến với tên gọi van cánh bướm (tiếng Anh: Butterfly valve) tùy thuộc vào khu vực khác nhau. Hoạt động của van dựa trên cơ chế mở và đóng cánh van để kiểm soát lưu lượng chảy qua, tương tự như chức năng của van bi.

Cấu tạo

– Thân van: Thân được chế tạo từ kim loại đúc hoặc theo yêu cầu cụ thể khi ứng dụng. Với thiết kế có các lỗ tiện dụng cho bulong và đai ốc, thân van giúp việc lắp đặt trở nên dễ dàng hơn. Thân van sử dụng chất liệu như thép, gang và inox, đảm bảo cho hệ thống vận hành ổn định, an toàn, mang lại hiệu suất tối ưu.

– Đĩa van: Thiết kế của đĩa có hình dáng tương tự cánh bướm, phục vụ cho việc điều chỉnh dòng chảy nhờ vào cơ chế tay gạt hoặc tay quay. Chất liệu phổ biến của đĩa là gang, thép hoặc inox, phù hợp với nhiều ứng dụng.

– Gioăng làm kín (seat): Đảm bảo độ kín giữa đĩa và thân van, seat được làm từ các vật liệu như cao su EPDM, PTFE, giúp duy trì độ bền và tính ổn định của van.

– Tay gạt hoặc tay quay (vô lăng): Đóng vai trò thiết yếu trong việc điều chỉnh góc mở của đĩa van, cho phép kiểm soát dòng chảy một cách linh hoạt.

– Các bộ phận khác: Van bướm còn có các thành phần như trục, bánh răng định vị, và bu lông nhằm đảm bảo hoạt động ổn định và bền bỉ.

Chi tiết cấu trúc của van bướm có thể thay đổi tùy thuộc vào yêu cầu kỹ thuật và mục đích sử dụng của từng ứng dụng.

Nguyên lý hoạt động

Khi van được đóng hoàn toàn, đĩa van nằm dọc theo thân, ngăn dòng chất lỏng đi qua. Khi có lực tác động từ thiết bị điều khiển (tay gạt, tay quay hoặc hệ thống tự động bằng điện hoặc khí nén), lực này được truyền đến trục và đĩa van, tạo chuyển động xoay của đĩa. Điều này mở dần cửa van, cho phép chất lỏng chảy qua với lưu lượng tùy vào góc mở của đĩa. Khi mở hoàn toàn, đĩa van sẽ ở góc 90 độ so với thân, cho phép dòng chảy đi qua mà không gặp trở ngại.

Ưu điểm của van bướm

– Thiết kế nhỏ gọn, trọng lượng nhẹ: Van bướm có thiết kế nhỏ và gọn, rất lý tưởng cho các không gian hạn chế và dễ dàng trong công tác bảo trì. Việc lắp đặt, tháo gỡ và sửa chữa đều trở nên nhanh chóng và thuận lợi.

– Dễ dàng lắp đặt và vận hành: Quá trình lắp đặt và vận hành van bướm rất đơn giản, giúp tiết kiệm tối đa thời gian và công sức.

– Ứng dụng rộng rãi: Là loại van công nghiệp phổ biến, van bướm được sử dụng rộng khắp trong các nhà máy và xí nghiệp hiện đại.

– Kích thước đa dạng: Van có sẵn trong nhiều kích thước khác nhau, đáp ứng các yêu cầu của mọi loại đường ống.

– Kiểu kết nối phong phú: Với nhiều kiểu kết nối, van bướm mang lại sự linh hoạt và tiện lợi trong lắp đặt.

– Dễ thay thế vòng làm kín: Vòng làm kín có thể thay thế dễ dàng, giúp xử lý các vấn đề kỹ thuật nhanh chóng và hiệu quả.

Các loại van bướm phổ biến

Phân loại theo vật liệu chế tạo van

Van bướm gang

Loại van này phổ biến nhất, hoàn toàn làm từ gang, thường được ứng dụng trong các hệ thống cấp nước và phòng cháy chữa cháy.

Van bướm thép

Được thiết kế để chịu áp suất và nhiệt độ cao, van bướm thép phù hợp cho các hệ thống dẫn dầu nóng hoặc hơi nóng bão hòa.

Van bướm inox

Loại này thường được sử dụng trong hệ thống xử lý nước thải thô hoặc cho các ứng dụng có hóa chất loãng, nhờ khả năng chống ăn mòn cao.

Van bướm nhựa

Thích hợp cho các hệ thống ống dẫn hóa chất, với chất liệu như PVC, UPVC hoặc PP tùy thuộc vào loại hóa chất, nồng độ và nhiệt độ cụ thể của ứng dụng.

Việc lựa chọn vật liệu chế tạo phù hợp sẽ tối ưu hiệu quả và độ bền cho hệ thống.

Phân loại theo kiểu truyền động

Van bướm tay gạt

Loại van này thường được sử dụng cho các hệ thống đường ống có đường kính danh nghĩa dưới 250mm và áp lực trong ống dưới 16k.

Van bướm tay quay

Phù hợp với các hệ thống đường ống có đường kính lớn và yêu cầu áp lực cao trong đường ống.

Van bướm điều khiển điện

Cho phép điều chỉnh van mở theo mức độ mong muốn, giúp kiểm soát dòng chảy chính xác.

Van bướm điều khiển khí nén

Ứng dụng của van cánh bướm

Van cánh bướm có tính linh hoạt cao, phù hợp với nhiều loại ứng dụng khác nhau. Loại van này hoạt động hiệu quả trong các hệ thống cấp nước lớn cũng như ứng dụng liên quan đến chất sệt và bùn. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của van cánh bướm:

– Các hệ thống nước lạnh, khí, khí gas và cứu hỏa.
– Chất lỏng sệt, bùn và các ứng dụng trong môi trường chân không.
– Nước và hơi nước ở nhiệt độ cao và áp suất lớn.

Lưu ý khi lựa chọn van bướm

Khi lựa chọn van bướm, việc xem xét kỹ các thông số và hiệu suất của van đối với ứng dụng cụ thể là rất cần thiết:

Tương thích vật liệu: Đảm bảo rằng vật liệu của vòng làm kín, đĩa và thân van phù hợp với tính chất của chất lỏng trong hệ thống ống mà bạn định sử dụng.

Nhiệt độ và áp suất làm việc: Xác định các mức nhiệt độ và áp suất tối đa mà van có thể chịu để chắc chắn rằng nó đáp ứng tốt các yêu cầu của hệ thống bạn đang lắp đặt.

Các điều kiện vận hành khác: Lưu ý thêm các yếu tố như môi trường sử dụng, tốc độ dòng chảy và độ nhớt của chất lỏng để lựa chọn đúng loại van.

Tuân thủ thông số kỹ thuật: Tránh sử dụng van vượt quá giới hạn thiết kế. Điều này giúp duy trì hiệu suất và tuổi thọ của van.

Hạn chế sử dụng cho hơi nóng: Lưu ý không sử dụng van bướm cho các ứng dụng hơi nóng, và luôn tuân thủ các khuyến cáo liên quan đến loại chất lỏng và điều kiện hoạt động của van.